Nếu tưởng tảo Spirulina thuộc về nhóm dược liệu thiên nhiên được phát kiến gần đây thì sai. Loài vi tảo (Microalgen) này được định danh là vi khuẩn màu xanh (Cyanobacteria) với cấu trúc tế bào hình ống kết dính theo chuỗi xoắn ốc, nên còn có tên là tảo xoắn, đã được Gomont phát hiện từ năm 1892. Spirulina là tên gọi tổng quát của của hơn 30 loại tảo khác nhau ít nhiều về cấu trúc và thành phần. Chủng loại phổ biến nhất vì thường được dùng trong kỹ nghệ thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm là Spirulina patensis.

Spirulina đã được đưa vào phục vụ con người từ vài chục năm dưới nhiều thể dạng nhờ sự hài lòng của người tiêu dùng. Bằng chứng là hàng ngàn sản phẩm chứa Spirulina đang có mặt khắp năm châu. Spirulina sở dĩ phổ biến đến thế là vì trong loại tảo li ti này có gầm 4.000 hoạt chất!

Spirulina tất nhiên trước đây được thu hoạch trong thiên nhiên, nhưng không còn an toàn vì nguy cơ ô nhiễm môi trường và vì khó tránh khỏi bị pha trộn với nhiều vi sinh khác. Tảo Spirulina vì thế hiện nay được chủ yếu nuôi trồng trong bể vô trùng. Chất lượng của tảo tùy thuộc vào ánh nắng, nhiệt độ ấm, môi trường nước kiềm với nhiều Natri, bicarbonate. Nước dùng nuôi tảo chứa càng nhiều khoáng chất, tảo càng có chất lượng cao. Chính vì thế mà nhà sx thuốc tảo phải chịu khó tìm nguồn nguyên liệu an toàn và đồng thời rất khó chịu khi kiểm định các tiêu chí an toàn vệ sinh, về hàm lượng hoạt chất nói chung, tảo Spirulina sở dĩ hữu ích cho sức khỏe con người là nhờ thành phần đa dạng hiếm thấy bao gồm:

• Chất đạm (protid): 55-70% cao hơn thực phẩm gốc động vật về lượng, vượt trội về chất vì dưới dạng axid amin, vừa dung nạp tối đa, vừa biến dưỡng tối ưu.

• Chất đường (glucid) 10-20% thuộc loại đường đa nguyên nên nạp đường huyết một cách hòa hoãn.

• Chất béo (lipid): 7-15% với đa số chất béo thuộc nhóm hữu ích không gây xơ vữa, không gây béo phì.

• Khoáng tố 5-10% với tỷ lệ cân đối giữa 2 nhóm khoáng tố đại lượng và vi lượng.

• Chất kháng oxy hóa thuộc nhóm phytocyamin, sufolipid, polysaccharide… với công năng phòng chống ung thư và chống lão hóa.

• Sinh tố cần thiết tác dụng kép, vừa tăng sức đề kháng, vừa xúc tác phản ứng sinh hóa biến dưỡng.

Spirulina nhờ đó đã được dùng trong thực phẩm của phi hành gia, để cứu đói khi gặp thiên tai vì chỉ cần hơn 10 g tảo mỗi ngày đã đủ đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho cơ thể trưởng thành.

Từ kết quả của nhiều công trình nghiên cứu vĩ mô, Sphirulina đã từ lâu là nhân tố quan trọng trong phác đồ điều trị phục hồi nhiều căm bệnh mãn tính. Tảo Spirulina đương nhiên không vô cớ thành mũi nhọn của liệu pháp. Vướng mắc then chốt trong chế độ dinh dưỡng là nễu sử dụng thực phẩm nguồn động vật thì thường khi không thiếu chất đạm nhưng khó tránh tình trạng tăng mỡ máu, tăng acid uric. Ngược lại hầu hết thực phẩm gốc thực vật như rau quả thường dùng, tuy tránh được vấn đề với cholesterol nhưng thường thiếu acid amin cần thiết cho cấu trúc khỏe mạnh của tế bào! Để giải quyết vấn đề tiến thoái lưỡng lan này Spirulina chính là dược liệu “gãi đúng chỗ ngứa”.

Nếu so sánh thực phẩm thông dụng như thịt, cá, rau, quả, Spirulina với lượng chất đạm thường không dưới 70% là nguồn chất đạm gấp 3 lần thịt bò (20-25%) hơn xa thịt gia cầm (22-30%), vượt xa sữa tươi (3-4%). Không chỉ có thế, chất đạm trong Spirulina là tổng hợp của hơn 20 loại acid amin vừa dễ được dung nạp, vừa rất cần thiết cho tất cả chức năng, từ tổng hợp kháng thể của hệ miễn dịch bước qua hoạt động tư duy của não bộ cho đến quá trình tân tạo huyết cầu của tủy xương.

Thêm vào đó, vi tảo Spurulina là nguồn bổ xung các sinh tố thuộc loại nhóm kháng ung thư như sinh tố A với hàm lượng cao hơn gan bò, sinh tố E nhiều hơn trong dầu thực vật, tiền sinh tố A với tỉ lệ cao hơn rau quả. Khéo hơn nữa là sự hiện diện của tập thể sinh tố B như B1, B2, B6, B12, PP trong Spirulina giúp cho các acid amin trong tảo được biến dưỡng tối ưu. Nói cách khác, khó tìm đâu được dược liệu thiên nhiên có thành phần tung hứng hài hòa như Spirulina!

Chưa dừng lại ở đó, nhờ dồi dào về khoáng tố, như vôi, magne, phốt pho, kali, sắt, kẽm, selen, crom, molybdan với hàm lượng cao hơn trong sữa tươi, Spirulina là hoạt chất sinh học đa năng, vừa kiện toàn hoạt động của hệ miễn dịch, vừa ổn định biến dưỡng thông qua tác động hài hòa trên trục thần kinh – nội tiết. Spirulina nhờ đó hưng phấn nhiều chức năng, từ chống loãng xương bước qua ổn định đường huyết cho đến tiến trình tạo huyết. Thêm vào đó thành phần chất béo loại có cấu trúc hữu ích, như 3-Omega, là bàn đạp để Spirulina tương tranh với chất mỡ trong thực phẩm có gốc động vật. Càng đủ Spirulina càng không thiếu 3-Omega, càng thừa 3-Omega, càng khó tăng mỡ máu.

Nói một cách tóm lược, vi tảo Spirulina không chỉ tốt nhờ thành phần toàn diện. Điểm nổi bật chính là tỷ lệ phân bố lý tưởng giữa đạm, đường, béo, sinh tố, khoáng tố và chất oxy hóa. Không lạ gì nếu thầy thuốc xem trọng mục tiêu phòng bệnh hơn chữa bệnh đã từ lâu xếp tảo Spirulina vào nhóm dược liệu thiên nhiên với công năng kháng ung thư, chống xơ vữa mạch máu và phòng ngừa lão hóa. Dễ gì tìm được một loại chất sinh học với hiệu năng 3 mặt giáp công như thế!

BẠN CÓ BIẾT?

Chuyên gia về lão khoa quả thật không quá lời khi ken tặng acid amin METHIONIN như thuốc tuy không hẳn có khả năng "hoàn đồng" nhưng rõ ràng có thể "cải lão" thông qua tác dụng chống già trước tuổi. Không lạ gì nếu Spirulina chứa nhiều Methionin. Nếu không, dễ gì được sướng danh như dược liệu thiên nhiên giúp trẻ mãi lâu già.

Nhưng bấy nhiêu vẫn chưa tả hết công năng của Methionin. Acid amin này sở dĩ bảo vệ được tế bào là do tác dụng vừa phong bế chất gây dị ứng, vừa gia tốc tiến trình đào thải các chất gây nghiện cho cơ thể qua đường gan mật - tiết niệu, đồng thời chống tia tử ngoại trong ánh nắng gay gắt, ngừa ung thư trong chất phụ gia thực phẩm công nghệ và bảo vệ mạch máu chống xơ vữa. Methionin nhờ đó đã từ lâu giữ vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị bệnh lão khoa.

nguồn: Cố BS Lương Lễ Hoàng